گاهی کسانی می‌پرسند فرق میان شیعه و سنی فقط در موضوع خلافت است؟! و کسان دیگری البته فقط فرق و اختلاف را در این موضوع می‌دانند و نتیجه می‌گیرند عمل به هر کدام در جای خود خوب است و فرقی ندارد!

در این یادداشت، یک فرق از هزاران فرق که آبشخور منطق فکری خاصی است، تبیین می‌شود تا اندکی از فاصله و تفاوت روشن شود.

در موضوع امام جماعت و اقتدا به افراد مختلف، شیعه شرط "عدالت" در امام جماعت را دارد؛ و این شرط باید "احراز" شود. یعنی مأموم از راه‌های مختلف باید به عدالت به معنی شناخت کامل فرد از این حیث که اهل انجام گناه و ترک واجب نیست، اطمینان پیدا کند. در غیر این صورت اقتدا به او جایز نیست.

اما غالب اهل سنت، اقتدا به هر کسی حتی فاسق را جایز می‌دانند؛ فاسق یعنی کسی که اهل گناه بودن او علنی و مشهور است، چه رسد به خلوت او! فقط برخی از گروه‌های اهل سنت اقتدا به امامت فاسق را مکروه می‌دانند؛ نه از این حیث که نماز مأمومان باطل است یا ثواب کمتری دارد؛ از مالک فتوای منع اقتدا به فاسق نقل شده است.

در توجیه کراهت گفته‌اند: چون امامت جماعت توسط فاسق، باعث می‌شود افراد کمتری در نماز جماعت شرکت کنند و با کم شدن تعداد نمازگزاران، ثواب جماعت هم کمتر می‌شود!

جالب این که یکی از مستندهای فقهی آنها این است که چون صحابه در نماز به حجاج بن یوسف ثقفی اقتدا می‌کردند، با این که در زمانش از همه فاسق‌تر بود؛ پس معلوم می‌شود اقتدا به فاسق جایز است!!!

و جالب‌تر این که در توصیف حجاج می‌گویند: اگر هر امتی همه انسان‌های خبیث‌شان را جمع کنند و ما فقط حجاج را بیاوریم، بر آنها از حیث میزان خباثت، برتری خواهیم داشت!!!!

(لأن الصحابة و التابعین کانوا لایمتنعون من الإقتداء بالحجاج فی صلاة الجمعة و غیرها مع أنه کان أفسق أهل زمانه حتى قال " الحسن " رحمه الله تعالى لو جاء کل أمة بخبیثاتها و نحن جئنا ب " أبی محمد " لغلبناهم و إنما یکره لأن فی تقدیمه تقلیل الجماعة و قلما یرغب الناس فی الإقتداء به) (المبسوط، سرخسی، ج 1، ص 40)